2038

Dziś będzie na poważnie. Naprawdę. Bo dziś przypada 70. rocznica wyzwolenia niemieckiego obozu śmierci Auschwitz - Birkenau. Więc przyzwoitość wymaga, by zatrzymać się na chwilę w codziennym biegu, a potem dać sobie szansę na refleksję na temat tego, jak łatwo stać się drugiemu człowiekowi wilkiem. Łatwiej niż można by się spodziewać.

Kiedy byłam młodą dziewczyną, strasznie buntowałam się przeciwko wszechobecnej martyrologii. My, Polacy, jesteśmy we własnym postrzeganiu narodem pokrzywdzonym. Potrafimy podać dziesiątki przykładów, jak to mieliśmy przez stulecia pod górkę. Tak to widzimy. Na dodatek wychowałam się w domu pełnym wojskowej tradycji. Obaj moi dziadkowie byli żołnierzami i słowo ojczyzna zawsze wymawiało się z szacunkiem. Mam zdjęcie jednego z dziadków w mundurze przy samolocie Żwirki i Wigury. Mam zdjęcie drugiego dziadka - ułana. Miałam stryjecznych dziadków, którzy w Brygadzie. Ciotkę w Powstaniu Warszawskim. Wujecznego dziadka w Armii Krajowej. Pełne szafy stawania na baczność. Szuflady wzruszonego milczenia.

Buntowałam się przeciwko temu, bo młodość wymaga buntu. Nie dlatego, że rodzice robią coś źle. Po prostu musimy znaleźć własną drogę, a ona wiedzie przez negację. To uczy samodzielnego myślenia. Jeśli do tego wychowujesz się w domu, gdzie książka jest bogiem, dostajesz start idealny. Ja taki otrzymałam i jestem za to niezmiernie wdzięczna. Choć pewnie finalnie nie do końca trafiłam tam, gdzie moi rodzice spodziewali się, że trafię. Ale przecież nie jesteśmy od spełnienia czyichś życzeń.

Czytałam, pytałam, myślałam i mądrzałam aż doszłam do zaskakującej konkluzji, że od dziecięcego jesteś głupi do dorosłego spieprzaj, dziadu tylko jeden krok. I niezwykle łatwo go wykonać. Ten krok robi się wtedy, gdy nie szanuje się innych ludzi. I choć może to wydawać się odległą analogią, uważam, że komory gazowe i krematoryjne piece były zbudowane z braku szacunku. Z zadufania. Z poczucia wyższości.

Przyzwyczailiśmy się myśleć o zbrodniarzach hitlerowskich jako o wynaturzonych potworach. A to byli zwykli ludzie, tacy jak my. Czytali dzieciom książki, tańczyli ze swoimi żonami, martwili się, cieszyli, przeżywali wzruszenia. A potem wychodzili z domów i bez drgnienia powieki okaleczali i mordowali innych ludzi, bo... uważali się za lepszych. Myśleli, że im wolno.
Nie wolno.

Droga do komór gazowych zaczyna się od niewyważonych słów i myśli. Od moja racja jest najmojsza. Od tylko ja wiem, jak należy żyć. Od kompleksów. Od potrzeby zaistnienia za wszelką cenę. Od wyścigu szczurów. Od zapomnienia, że każda krew jest tak samo czerwona. Od pogardy.
Nigdy nikim nie pogardzajcie.

Jestem taka wdzięczna, że przyszło mi żyć TU i TERAZ. Że te straszne rzeczy nie dotyczą mnie osobiście, nie muszę uciekać, bać się o życie, zdrowie moich najbliższych. Że mogę pyskować na rząd, ile tylko mi się chce.
Myślę o tym, gdy zimą marzną mi palce - bo wiem, że zaraz wrócę do domu i się ogrzeję.
Myślę o tym, gdy debet na koncie - bo wiem, że za jakiś czas wpłynie tam pensja.
Myślę o tym, gdy narzekam na kolejki w służbie zdrowia - bo wiem, że jest ktoś, kto mnie leczy.
Myślałam, gdy mi dziecko pyskowało - nie miało większych problemów, nie musiało uciekać, by ocalić życie.

Wy, którzy nie mieliście tyle szczęścia, ile mam ja - daję Wam uroczyste słowo honoru, że będę pamiętała. Nie będę pogardzała. Kamień mojej buty nigdy nie stanie na innym kamieniu, nie połączy ich zaprawa, nikt nie wejdzie w te ściany, by umierać w samotności i rozpaczy. Że póki sił i powietrza w płucach, będę nawoływać do poszanowania dla inności, wolności, odrębności.
Wszyscy jesteśmy równi.

Bo jesteśmy ludźmi.